امروز ما اثر با اهمیتی، کتاب شناسی افغانستان، را منتشر می کنیم. قرار است این کتاب شناسی یک منبع بروز برای مطالعه و تحقیق در مورد افغانستان معاصر، به ویژه در باره دوره پس از سال ۱۳۵۸ باشد. نویسنده این اثر، کریستین بلوور، در سال ۱۳۸۳-۱۳۸۴زمانی که به عنوان یک دانشجوی کارشناسی ارشد به طور فزاینده از یافتن منابع نا امید شده بود، شروع کرد به گردآوری این کتاب شناسی. در ابتدا، این فقط برای استفاده خودش بود. سپس، او این کتاب شناسی را به عنوان منبعی رایگان آنلاین برای سایر پژوهشگران منتشر کرد و تا سال ۱۳۹۱قبل از آنکه بیش از حد مصروف شود به صورت منظم آنرا بروز می کرد. این کتاب شناسی که امروز منتشر می شود، در برگیرنده بروز رسانی هفت ساله است که شبکه تحلیلگران افغانستان افتخار دارد آن را منتشر می کند. در اینجا ما خلاصه ای از آنچه که این کتاب شناسی پوشش می دهد ارائه می کنیم و همچنان از کریستین بلوور در مورد کار یک کتاب شناس، تحقیق مورد علاقه اش، و اینکه چگونه کمک های مالی منجر به مطالعه بیش از حد موضوعات معینی (مانند حکومتداری، کمک ها) و کمتر مطالعه شدن موضوعات دیگر (مانند گروه های خاص قومی) شده، می شنویم .
گردآوری همچون یک کتاب شناسی کار بزرگی است. ما از کریستین بلوور پرسیدیم که چرا و چگونه این اثر به وجود آمده است.
(۱) چرا باید یک کتاب شناسی را راجع به افغانستان منتشر کرد؟
تمام کتاب شناسی های افغانستان که در قالب کتاب ها منتشر شده، قدیمی شده اند. این کتاب شناسی ها برای کسانی که در مورد افغانستان پس از سال ۱۳۸۰ پژوهش می کنند نیز استفاده بسیار اندکی دارد. بر علاوه، آن ها را معمولا تنها در کتابخانه های دانشگاه ها می توان یافت، حتی اگر شما بتوانید نسخه ای را برای خرید پیدا کنید، بسیار قیمت هستند. به طور خاص، یک نسخه چاپی که در یک کتابخانه ای در غرب است برای کسانی که در افغانستان هستند و می خواهند تحقیقات خویش را (با استفاده از منابع انگلیسی) آغاز کنند، هیچ فایده ای ندارد. بنابراین، نیاز مبرمی به یک کتاب شناسی در باره افغانستان معاصر که به صورت رایگان قابل دسترس و داونلود باشد، وجود داشت.
(۲) چه موضوعاتی در افغانستان بیشتر مورد پژوهش قرار گرفته اند؟
اینها همه به کمک ها، انکشاف و دولت سازی ارتباط می گیرد، زیرا این موضوعاتی هستند که پول در باره آن ها در افغانستان به مصرف می رسد، بنابراین علاقه و بودجه از این امر پیروی می کند. تعداد قابل ملاحظه ی از تحقیقات نظامی نیز وجود دارد، اما بخش عمده از تحقیقات نظامی بصورت عموم در دسترس همه قرار ندارد. من انتظار دارم که انتشارات راجع به کمک ها، انکشاف و دولت سازی به زودی ، با توجه به اینکه بودجه و دسترسی به فرصت های کار میدانی کماکان در حال کاهش است، هم به لحاظ کیفیت و هم به لحاظ کمیت فروکش کند. متأسفانه، انتظار دارم که به زودی تحقیقات در باره پناهندگان و مهاجرت به موضوع مسلط تبدیل خواهد شد.
(۳) آیا موضوعاتی وجود دارد که شما از اینکه هیچ تحقیقی یا تحقیقات بسیار اندکی راجع به آن ها صورت گرفته باشد متعجب شده باشید؟
یک ناکامی بزرگ در حوزه تحقیق در مورد محرک های جنگ و منازعه، که مهم ترین است، وجود دارد. تحقیقات منتشر شده راجع به این موضوع کمیاب است و بیشتر آنها از روش شناسی ضعیفی(که اغلب از دشواری های کار میدانی و کمبود بودجه ناشی می شود) رنج می برند. اسلام در افغانستان نیز یکی دیگر از حوزه های پژوهشی است که مورد غفلت قرار گرفته است. هنگامی که تحقیقات در باره اسلام در افغانستان با پژوهش های انجام شده در مورد اسلام در سایر نقاط جهان در دو دهه اخیر مقایسه شود، خلأهای تحقیقاتی خیلی واضح است. با توجه به اهمیت اسلام در سیاست، فرهنگ، امنیت، و حتی اقتصاد افغانستان، این خلأ تحقیقاتی بسیار تعجب برانگیزاست.
یک نمونه خاص و محدود که کمتر مورد مطالعه قرار گرفته، همانطور که در یک نوشته قبلی شبکه تحلیلگران افغانستان مشخص کرده ام، غفلت فاحش در مورد جوامع تاجیک و اوزبیک افغانستان است. من شخصاً از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ در تلاش هایم برای انجام کارهای میدانی در مورد اوزبیک های شمال افغانستان با دشوارهای دریافت مجوز سفر و کمبود بودجه مواجه شدم. در افغانستان حوزه های تحقیقاتی بسیاری وجود دارد که هنوز واکاوی نشده است؛ من تعجب نخواهم کرد اگر پژوهشگران دیگر نیز با مشکلات مشابهی در حوزه های تحقیقاتی انتخابی خود مواجه شده باشند. اکنون من منصرف شده ام و طرح های تحقیقاتی ام در مورد اوزبیک ها گرفته … تا طرح های تحقیقاتی من راجع به سیاست های روسیه در افغانستان رد شده است. هر دو موضوع مهم و کمتر مطالعه شده است. من بر این باورم که پژوهشگران به تحقیق در باره پاره ای از این موضوعات کمتر مطالعه شده تمایل دارند، اما دسترسی پیدا کردن و به دست آوردن حمایت و منابع مالی آسان نیست.
(۴) نوشته های منتشر شده مورد علاقه شما چیست و چرا؟
طی چند سال گذشته، چهار کتاب (از منظر یکی از علایق عمده تحقیقاتی من یعنی یروابط دولت و جامعه) برجسته است. دو کتاب اول تحلیل های وسیع راجع به موضوعی واحد تحقیقی به دست می دهند که مأخذهای مفیدی برای دهه های آینده خواهند بود:
هزاره ها و دولت افغانستان: شورش، حذف و مبارزه برای به رسمیت شناخته شدن توسط نعمت الله ابراهیمی(انتشارات دانشگاه آکسفورد، ۱۳۹۶) و؛
دولتی که برروی ریگ ساخته شده است: تریاک چگونه باعث تضعیف افغانستان شد توسط دیوید منسفیلد(نشرات دانشگاه آکسفورد ۱۳۹۵).
دو کتاب دیگر مربوط به دولت سازی (و محدودیت ها و ناکامی های آن در افغانستان ) است و راه حل عالی است برای بعضی ها که بر این باور اند که جامعه علمی چیزی برای ارائه به پالیسی سازان و سازمان های بین المللی ندارند.
پارادوکس های کمک ها در افغانستان: ساختن و تضعیف دولت توسط نعمت الله بیژن (انتشارات روتلج،۱۳۹۶) و؛
نظم غیررسمی و دولت در افغانستان توسط جنیفر بریک مورتزاشویلی (انتشارات دانشگاه کامبریج، ۱۳۹۵).
در مورد مقالات مورد علاقه ام، پنج مورد از آن ها به ذهنم می رسد. سه مورد اول راجع به طالبان، یعنی اینکه چگونه آن ها در میدان جنگ موفق بوده اند، چگونه آن ها در حال ساختن یک سیستم حکومت داری در داخل افغانستان هستند و مشخصات دقیق ارابطه آن ها با پاکستان، است.
اشلی جکسون،۱۳۹۷. “زندگی زیر سایه دولت طالبان” ، انستیتیوت توسعه خارجی.
تئو فارل.۱۳۹۷.” شکست ناپذیر: طالبان افغان، منابع اجتماعی و سازگاری نظامی” ، وب سایت بررسی امنیت ملی تکزاس.
صافی خلیل الله.۱۳۹۷. “رابطه طالبان افغان با پاکستان“ ، انستیتوت لیختن اشتاین راجع به خود ارادیت.
دو مقاله آخر مورد پسند من مطالعات موردی نسبتا محدودی است که من آن ها را به صورت خاص مفید یافته ام. و هر دو مقاله به مشکلات غارت اقتصادی که احتمالاً به منازعه و رقابت در افغانستان در آینده همچنان دامن خواهد زد می پردازند.
گلوبال ویتنسی. ۱۳۹۵. “جنگ بر سر خزانه مردم: افغانستان، لاجورد و نبرد برای ثروت معدن” ، گلوبال ویتنس، و هما سعید و استیفن پرمنتیر.۱۳۹۶.
“وقتی خرگوش ها مسئول زردک ها هستند: غصب زمین، عدالت انتقالی و جرایم اقتصادی-دولتی در افغانستان” ، ژورنال جرایم دولتی.
(۵) پس از گرد آوری و بروز رسانی کتاب شناسی در طول سال های متمادی و با توجه به مقدار زیادی از پژوهش در مورد افغانستان و آسیای میانه، بهترین راهنمایی شما برای انجام تحقیقات خوب پشت میزی در باره منطقه چیست؟
یک پژوهشگر، خواه محلی یا خارجی، باید بپذیرد که تنها منبع ، نمایه، بانک معلوماتی یا مأخذ واحدی وجود ندارد که بتواند به آن متکی باشد. منابع بسیار زیادی، از کتاب شناسی ها، بانک معلوماتی نشرات و مجموعه های کتابخانه گرفته تا متخصصان انفرادی، وجود دارد که باید به آن ها مراجعه کرد. راه میانبر و ساده ای وجود ندارد. گوکل اسکالر (Google Scholar) و جی استور (JSTOR) به عنوان دو نمایه مورد پسند دانشجویان احتمالا کمتر از ۲۰ درصد منابع یک موضوع تحقیقی معینی را پوشش می دهند. همچنان شما اگر خارجی هستید، باید زبان محلی را بیاموزید و یا یک همکار ماهر محلی تحقیق را پیدا کنید. یا در یک وضعیت ایده آل، باید هر دو کار را انجام دهید. من از هواداران سرسخت تحقیق مشترک هستم(نه فقط استخدام یک دستیار محلی پژوهش ی).
(۶) این نخستین کتاب شناسی شما نیست. شما برای وب سایت شخصی خود، “تحلیگران افغانستان”، به گردآوری آن آغاز کردید. آیا می توانید به ما بگویید که چگونه این به کتاب شناسی شبکه تحلیلگران افغانستان تبدیل شد؟
در حدود سال های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ زمانیکه در دانشگاه بودم، به شدت از تحقیق در مورد افغانستان نا امید شدم. من هنگامی که مقاله ای در مورد اوزبیک های افغانستان می نوشتم، خوشبخت بودم که می توانستم به دفتر پروفیسور نظیف شهرانی در ساعات اداری در دانشگاه اندیانا مراجعه کنم و از او بخواهم منابعی را برای من پیشنهاد کند. اما پیشینه تحقیقات در باره موضوعات دیگر را خودم باید پیشینه جستجو می کردم. و این کُند و نا امید کننده بود. سپس من تصمیم گرفتم که باید، همزمان با ادامه مطالعات ام در مورد افغانستان، یک کتاب شناسی برای مراجعه خودم ایجاد کنم. سپس در سال ۱۳۸۵ زمانیکه منبع تحقیقی آنلاین در مورد افغانستان که اکنون در حالت وقفه قرار دارد را ایجاد کردم ، من کتاب شناسی خود را برای استفادهء دیگران نشر کردم. سپس من به طور منظم این کتاب شناسی را با افزودن نسخه های جدید به آن تا سال ۱۳۹۱زمانیکه بیش از حد مصروف شدم بروز می کردم . بنابراین، این کتاب شناسی، با خانه جدید در شبکه تحلیلگران افغانستان و حمایت شبکه، نسخه تازه ای است که طی هفت سال شکل گرفته است.
مقدمه و راهنمای کتاب شناسی
قرار است این کتاب شناسی یک منبع بروز شده برای مطالعه و پژوهش در مورد افغانستان معاصر، به خصوص پس از دوره ۱۳۵۸ باشد. نشریاتی که به صورت منظم به آن افزوده می شود در حال حاضر محدود به مقالات، گزارش ها و کتاب ها به زبان انگلیسی است.
اکثریت وسیع منابع درج شده از اواخر دهه ۱۳۵۰ ۰، به جز از فصل کتاب شناسی در مورد گروه های قومی و تا حدودی در مورد اسلام، اند. ما منابع مربوط به زبان شناسی، هنر، ادبیات، تاریخ قبل از/ اواسط قرن بیستم یا راجع به علوم طبیعی (به جز از مواردی که برای مدیریت منابع کاربرد دارد) را گرد آوری نکردیم. شما می توانید منابع مربوط به این موضوعات را در برخی از کتاب شناسی های گوناگون استندرد افغانستان که در قالب کتاب منتشر شده است بیابید. با وجود این، این کتاب شناسی ها (که در ضمیمه درج شده) ۱۰ الی ۴۰ سال قدیمی اند.
این کتاب شناسی ممکن است در آینده بروزشود. برای نسخه های جدید، به وب سایت شبکه تحلیلگران افغانستان سر بزنید. اگر علاقمند هستید کتاب یا منبع دیگری، ترجیحاً از یک ژورنال علمی یا یک نهاد تحقیقاتی معتبر، را برای درج در نسخه بعدی پیشنهاد کنید، لطفا ضمیمه را در انتهای این کتابشناسی بخوانید که معیارهای ما برای درج یک منبع در این کتاب شناسی و شیوه تماس با مارا توضیح می دهد.
اگر از این کتاب شناسی در نسخه پی دی اف ((PDF استفاده میکنید، به راحتی می توانید با استفاده از گزینه جستجو(در قسمت بالا) منبعی را در داخل آن جستجو کنید و می توانید با استفاده از ویژگی های نشانک ها (بوک مارک یاbookmarks) (این مینو در سمت چپ شما باز می شود) ، بخش های جدید را بیابید.
تحقیق خویش را به یک قسمت این کتاب شناسی محدود نکنید. هر منبع منتشرشده به یک فصل واحد این کتاب شناسی افزوده شده است اما احتمالاً به بخش های دیگر نیز مرتبط باشد. به طور مثال، اگر شما در مورد کشت تریاک تحقیق کنید، احتمالا منابع مربوطه در بخش های جنگ و منازعه، زراعت، اقتصاد، توسعه و غیره یافت خواهد شد. این امر در مورد بسیاری از موضوعات دیگر تحقیق نیز صدق می کند.
با پوشش تقریباً ۳۰۰ صفحه، این کتاب شناسی طیف گسترده ای از موضوعات – از گروه های قومی گرفته تا اسلام، و از جنگ، روابط منطقه ایی، سکتور امنیتی، انکشاف، صلح سازی، حکومت داری، تریاک، زنان، حقوق بشر، مهاجرت، تحصیلات و اقتصاد گرفته تا منابع طبیعی – را پوشش می دهد. (در حقیقت به مراتب بیشتر از آن است که بتوان اینجا برشمرد). اکثر منابع به زبان انگلیسی و از اواخر دهه ۱۳۵۰ به بعد است، و منابع منتشر شده قبلی در مورد گروه های قومی و تا حدی در مورد اسلام نیز ذکر شده است. این کتابشناسی احتمالاً در آینده بروز شود، اگر شما علاقمند پیشنهاد منابع تازه، ترجیحاً از یک ژورنال علمی یا یک نهاد معتبر تحقیقاتی هستید، لطفا ضمیمه این کتابشناسی را برای معلومات در باره چگونگی تماس با ما ببینید.
کریستین بلوور، در سال ۱۳۹۱ از مرکز مطالعات عرب و اسلام (خاور میانه و آسیای میانه) دانشگاه ملی آسترالیا از مقطع دکترا و در سال ۱۳۸۶از دانشکده مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه اندیانا از مقطع فوق لیسانس فارغ شده است. از سال ۱۳۹۰تا ۱۳۹۴ در قرقیزستان، تاجیکستان و افغانستان به عنوان پژوهشگر و مشاور با نهادهای مختلف کارکرده است. از سال ۱۳۹۴تا ۱۳۹۵ او به عنوان عضو تحقیقات در دانشگاه ملی آسترالیا، با تمرکز بر دینامیسم امنیت منطقه ای، بود. بلوور، در سال ۱۳۹۵،به عنوان پژوهشگر میدانی به آسیای میانه برگشت. اخیراً به عنوان استاد امنیت بین الملل در آکادمی سازمان امنیت و همکاری اروپادر بیشکک، قیرقیزستان کار کرده است. نوشته های او را اینجا می توان یافت .
برای دانلود کتاب شناسی، اینجا را کلیک کنید.
برگردان: سلیمه احمدی
بیاکتنې:
دا مقاله په وروستي ځل تازه شوې وه ۱۵ ثور / غويی ۱۳۹۹
